Sacred Texts  Hinduism  Index  Book 4 Index  Previous  Next 

The Ramayana Book 4

Chapter 20

1 rāmacāpavisṛṣṭena śareṇāntakareṇa tam
dṛṣṭvā vinihataṃ bhūmau tārā tārādhipānanā
2 sā samāsādya bhartāraṃ paryaṣvajata bhāminī
iṣuṇābhihataṃ dṛṣṭvā vālinaṃ kuñjaropamam
3 vānarendraṃ mahendrābhaṃ śokasaṃtaptamānasā
tārā tarum ivonmūlaṃ paryadevayad āturā
4 raṇe dāruṇavikrānta pravīra plavatāṃ vara
kiṃ dīnām apurobhāgām adya tvaṃ nābhibhāṣase
5 uttiṣṭha hariśārdūla bhajasva śayanottamam
naivaṃvidhāḥ śerate hi bhūmau nṛpatisattamāḥ
6 atīva khalu te kāntā vasudhā vasudhādhipa
gatāsur api yāṃ gātrair māṃ vihāya niṣevase
7 vyaktam anyā tvayā vīra dharmataḥ saṃpravartatā
kiṣkindheva purī ramyā svargamārge vinirmitā
8 yāny asmābhis tvayā sārdhaṃ vaneṣu madhugandhiṣu
vihṛtāni tvayā kāle teṣām uparamaḥ kṛtaḥ
9 nirānandā nirāśāhaṃ nimagnā śokasāgare
tvayi pañcatvam āpanne mahāyūthapayūthape
10 hṛdayaṃ susthiraṃ mahyaṃ dṛṣṭvā vinihataṃ bhuvi
yan na śokābhisaṃtaptaṃ sphuṭate 'dya sahasradhā
11 sugrīvasya tvayā bhāryā hṛtā sa ca vivāsitaḥ
yat tat tasya tvayā vyuṣṭiḥ prāpteyaṃ plavagādhipa
12 niḥśreyasaparā mohāt tvayā cāhaṃ vigarhitā
yaiṣābruvaṃ hitaṃ vākyaṃ vānarendrahitaiṣiṇī
13 kālo niḥsaṃśayo nūnaṃ jīvitāntakaras tava
balād yenāvapanno 'si sugrīvasyāvaśo vaśam
14 vaidhavyaṃ śokasaṃtāpaṃ kṛpaṇaṃ kṛpaṇā satī
aduḥkhopacitā pūrvaṃ vartayiṣyāmy anāthavat
15 lālitaś cāṅgado vīraḥ sukumāraḥ sukhocitaḥ
vatsyate kām avasthāṃ me pitṛvye krodhamūrchite
16 kuruṣva pitaraṃ putra sudṛṣṭaṃ dharmavatsalam
durlabhaṃ darśanaṃ tv asya tava vatsa bhaviṣyati
17 samāśvāsaya putraṃ tvaṃ saṃdeśaṃ saṃdiśasva ca
mūrdhni cainaṃ samāghrāya pravāsaṃ prasthito hy asi
18 rāmeṇa hi mahat karma kṛtaṃ tvām abhinighnatā
ānṛṇyaṃ tu gataṃ tasya sugrīvasya pratiśrave
19 sakāmo bhava sugrīva rumāṃ tvaṃ pratipatsyase
bhuṅkṣva rājyam anudvignaḥ śasto bhrātā ripus tava
20 kiṃ mām evaṃ vilapatīṃ preṃṇā tvaṃ nābhibhāṣase
imāḥ paśya varā bahvīr bhāryās te vānareśvara
21 tasyā vilapitaṃ śrutvā vānaryaḥ sarvataś ca tāḥ
parigṛhyāṅgadaṃ dīnaṃ duḥkhārtāḥ paricukruśuḥ
22 kim aṅgadaṃ sāṅgada vīra bāho; vihāya yāsy adya cirapravāsaṃ
na yuktam evaṃ guṇasaṃnikṛṣṭaṃ; vihāya putraṃ priyaputra gantum
23 kim apriyaṃ te priyacāruveṣa; kṛtaṃ mayā nātha sutena vā te
sahāyinīm adya vihāya vīra; yamakṣayaṃ gacchasi durvinītam
24 yady apriyaṃ kiṃ cid asaṃpradhārya; kṛtaṃ mayā syāt tava dīrghabāho
kṣamasva me tad dharivaṃśa nātha; vrajāmi mūrdhnā tava vīra pādau
25 tathā tu tārā karuṇaṃ rudantī; bhartuḥ samīpe saha vānarībhiḥ
vyavasyata prāyam anindyavarṇā; upopaveṣṭuṃ bhuvi yatra vālī

Next: Chapter 21