Sacred Texts  Hinduism  Index  Book 4 Index  Previous  Next 

The Ramayana Book 4

Chapter 57

1 ity uktaḥ karuṇaṃ vākyaṃ vānarais tyaktajīvitaiḥ
sabāṣpo vānarān gṛdhraḥ pratyuvāca mahāsvanaḥ
2 yavīyān mama sa bhrātā jaṭāyur nāma vānarāḥ
yamākhyāta hataṃ yuddhe rāvaṇena balīyasā
3 vṛddhabhāvād apakṣatvāc chṛṇvaṃs tad api marṣaye
na hi me śaktir adyāsti bhrātur vairavimokṣaṇe
4 purā vṛtravadhe vṛtte sa cāhaṃ ca jayaiṣiṇau
ādityam upayātau svo jvalantaṃ raśmimālinam
5 āvṛtyākāśamārgeṇa javena sma gatau bhṛśam
madhyaṃ prāpte ca sūrye ca jaṭāyur avasīdati
6 tam ahaṃ bhrātaraṃ dṛṣṭvā sūryaraśmibhir arditam
pakṣābhyaṃ chādayām āsa snehāt paramavihvalam
7 nirdagdhapakṣaḥ patito vindhye 'haṃ vānarottamāḥ
aham asmin vasan bhrātuḥ pravṛttiṃ nopalakṣaye
8 jaṭāyuṣas tv evam ukto bhrātrā saṃpātinā tadā
yuvarājo mahāprājñaḥ pratyuvācāṅgadas tadā
9 jaṭāyuṣo yadi bhrātā śrutaṃ te gaditaṃ mayā
ākhyāhi yadi jānāsi nilayaṃ tasya rakṣasaḥ
10 adīrghadarśinaṃ taṃ vā rāvaṇaṃ rākṣasādhipam
antike yadi vā dūre yadi jānāsi śaṃsa naḥ
11 tato 'bravīn mahātejā jyeṣṭho bhrātā jaṭāyuṣaḥ
ātmānurūpaṃ vacanaṃ vānarān saṃpraharṣayan
12 nirdagdhapakṣo gṛdhro 'haṃ gatavīryaḥ plavaṃgamāḥ
vāṅmātreṇa tu rāmasya kariṣye sāhyam uttamam
13 jānāmi vāruṇāl lokān viṣṇos traivikramān api
devāsuravimardāṃś ca amṛtasya ca manthanam
14 rāmasya yad idaṃ kāryaṃ kartavyaṃ prathamaṃ mayā
jarayā ca hṛtaṃ tejaḥ prāṇāś ca śithilā mama
15 taruṇī rūpasaṃpannā sarvābharaṇabhūṣitā
hriyamāṇā mayā dṛṣṭā rāvaṇena durātmanā
16 krośantī rāma rāmeti lakṣmaṇeti ca bhāminī
bhūṣaṇāny apavidhyantī gātrāṇi ca vidhunvatī
17 sūryaprabheva śailāgre tasyāḥ kauśeyam uttamam
asite rākṣase bhāti yathā vā taḍidambude
18 tāṃ tu sītām ahaṃ manye rāmasya parikīrtanāt
śrūyatāṃ me kathayato nilayaṃ tasya rakṣasaḥ
19 putro viśravasaḥ sākṣād bhrātā vaiśravaṇasya ca
adhyāste nagarīṃ laṅkāṃ rāvaṇo nāma rākasaḥ
20 ito dvīpe samudrasya saṃpūrṇe śatayojane
tasmiṁl laṅkā purī ramyā nirmitā viśvakarmaṇā
21 tasyāṃ vasati vaidehī dīnā kauśeyavāsinī
rāvaṇāntaḥpure ruddhā rākṣasībhiḥ surakṣitā
22 janakasyātmajāṃ rājñas tasyāṃ drakṣyatha maithilīm
laṅkāyām atha guptāyāṃ sāgareṇa samantataḥ
23 saṃprāpya sāgarasyāntaṃ saṃpūrṇaṃ śatayojanam
āsādya dakṣiṇaṃ kūlaṃ tato drakṣyatha rāvaṇam
24 tatraiva tvaritāḥ kṣipraṃ vikramadhvaṃ plavaṃgamāḥ
jñānena khalu paśyāmi dṛṣṭvā pratyāgamiṣyatha
25 ādyaḥ panthāḥ kuliṅgānāṃ ye cānye dhānyajīvinaḥ
dvitīyo balibhojānāṃ ye ca vṛkṣaphalāśinaḥ
26 bhāsās tṛtīyaṃ gacchanti krauñcāś ca kuraraiḥ saha
śyenāś caturthaṃ gacchanti gṛdhrā gacchanti pañcamam
27 balavīryopapannānāṃ rūpayauvanaśālinām
ṣaṣṭhas tu panthā haṃsānāṃ vainateyagatiḥ parā
vainateyāc ca no janma sarveṣāṃ vānararṣabhāḥ
28 garhitaṃ tu kṛtaṃ karma yena sma piśitāśanāḥ
ihastho 'haṃ prapaśyāmi rāvaṇaṃ jānakīṃ tathā
29 asmākam api sauvarṇaṃ divyaṃ cakṣurbalaṃ tathā
tasmād āhāravīryeṇa nisargeṇa ca vānarāḥ
āyojanaśatāt sāgrād vayaṃ paśyāma nityaśaḥ
30 asmākaṃ vihitā vṛttir nisārgeṇa ca dūrataḥ
vihitā pādamūle tu vṛttiś caraṇayodhinām
31 upāyo dṛśyatāṃ kaś cil laṅghane lavaṇāmbhasaḥ
abhigamya tu vaidehīṃ samṛddhārthā gamiṣyatha
32 samudraṃ netum icchāmi bhavadbhir varuṇālayam
pradāsyāmy udakaṃ bhrātuḥ svargatasya mahātmanaḥ
33 tato nītvā tu taṃ deśaṃ tīre nadanadīpateḥ
nirdagdhapakṣaṃ saṃpātiṃ vānarāḥ sumahaujasaḥ
34 punaḥ pratyānayitvā vai taṃ deśaṃ patageśvaram
babhūvur vānarā hṛṣṭāḥ pravṛttim upalabhya te

Next: Chapter 58