Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 3 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 3
Chapter 58
1
bhṛśam āvrajamānasya tasyādhovāmalocanam
prāsphurac cāskhalad rāmo vepathuś cāsya jāyate
2
upālakṣya nimittāni so 'śubhāni muhur muhuḥ
api kṣemaṃ tu sītāyā iti vai vyājahāra ha
3
tvaramāṇo jagāmātha sītādarśanalālasaḥ
śūnyam āvasathaṃ dṛṣṭvā babhūvodvignamānasaḥ
4
udbhramann iva vegena vikṣipan raghunandanaḥ
tatra tatroṭajasthānam abhivīkṣya samantataḥ
5
dadarśa parṇaśālāṃ ca rahitāṃ sītayā tadā
śriyā virahitāṃ dhvastāṃ hemante padminīm iva
6
rudantam iva vṛkṣaiś ca mlānapuṣpamṛgadvijam
śriyā vihīnaṃ vidhvastaṃ saṃtyaktavanadaivatam
7
viprakīrṇājinakuśaṃ vipraviddhabṛsīkaṭam
dṛṣṭvā śūnyoṭajasthānaṃ vilalāpa punaḥ punaḥ
8
hṛtā mṛtā vā naṣṭā vā bhakṣitā vā bhaviṣyati
nilīnāpy atha vā bhīrur atha vā vanam āśritā
9
gatā vicetuṃ puṣpāṇi phalāny api ca vā punaḥ
atha vā padminīṃ yātā jalārthaṃ vā nadīṃ gatā
10
yatnān mṛgayamāṇas tu nāsasāda vane priyām
śokaraktekṣaṇaḥ śokād unmatta iva lakṣyate
11
vṛkṣād vṛkṣaṃ pradhāvan sa girīṃś cāpi nadīn nadīm
babhūva vilapan rāmaḥ śokapaṅkārṇavaplutaḥ
12
asti kac cit tvayā dṛṣṭā sā kadambapriyā priyā
kadamba yadi jānīṣe śaṃsa sītāṃ śubhānanām
13
snigdhapallavasaṃkāśāṃ pītakauśeyavāsinīm
śaṃsasva yadi vā dṛṣṭā bilva bilvopamastanī
14
atha vārjuna śaṃsa tvaṃ priyāṃ tām arjunapriyām
janakasya sutā bhīrur yadi jīvati vā na vā
15
kakubhaḥ kakubhoruṃ tāṃ vyaktaṃ jānāti maithilīm
latāpallavapuṣpāḍhyo bhāti hy eṣa vanaspatiḥ
16
bhramarair upagītaś ca yathā drumavaro hy ayam
eṣa vyaktaṃ vijānāti tilakas tilakapriyām
17
aśokaśokāpanuda śokopahatacetasaṃ
tvannāmānaṃ kuru kṣipraṃ priyāsaṃdarśanena mām
18
yadi tāla tvayā dṛṣṭā pakvatālaphalastanī
kathayasva varārohāṃ kāruṣyaṃ yadi te mayi
19
yadi dṛṣṭā tvayā sītā jambujāmbūnadaprabhā
priyāṃ yadi vijānīṣe niḥśaṅkaṃ kathayasva me
20
atha vā mṛgaśāvākṣīṃ mṛga jānāsi maithilīm
mṛgaviprekṣaṇī kāntā mṛgībhiḥ sahitā bhavet
21
gaja sā gajanāsorur yadi dṛṣṭā tvayā bhavet
tāṃ manye viditāṃ tubhyam ākhyāhi varavāraṇa
22
śārdūla yadi sā dṛṣṭā priyā candranibhānanā
maithilī mama visrabdhaḥ kathayasva na te bhayam
23
kiṃ dhāvasi priye nūnaṃ dṛṣṭāsi kamalekṣaṇe
vṛkṣeṇācchādya cātmānaṃ kiṃ māṃ na pratibhāṣase
24
tiṣṭha tiṣṭha varārohe na te 'sti karuṇā mayi
nātyarthaṃ hāsyaśīlāsi kimarthaṃ mām upekṣase
25
pītakauśeyakenāsi sūcitā varavarṇini
dhāvanty api mayā dṛṣṭā tiṣṭha yady asti sauhṛdam
26
naiva sā nūnam atha vā hiṃsitā cāruhāsinī
kṛcchraṃ prāptaṃ hi māṃ nūnaṃ yathopekṣitum arhati
27
vyaktaṃ sā bhakṣitā bālā rākṣasaiḥ piśitāśanaiḥ
vibhajyāṅgāni sarvāṇi mayā virahitā priyā
28
nūnaṃ tac chubhadantauṣṭhaṃ mukhaṃ niṣprabhatāṃ gatam
sā hi campakavarṇābhā grīvā graiveya śobhitā
29
komalā vilapantyās tu kāntāyā bhakṣitā śubhā
nūnaṃ vikṣipyamāṇau tau bāhū pallavakomalau
30
bhakṣitau vepamānāgrau sahastābharaṇāṅgadau
mayā virahitā bālā rakṣasāṃ bhakṣaṇāya vai
31
sārtheneva parityaktā bhakṣitā bahubāndhavā
hā lakṣmaṇa mahābāho paśyasi tvaṃ priyāṃ kva cit
32
hā priye kva gatā bhadre hā sīteti punaḥ punaḥ
ity evaṃ vilapan rāmaḥ paridhāvan vanād vanam
33
kva cid udbhramate vegāt kva cid vibhramate balāt
kva cin matta ivābhāti kāntān veṣaṇatatparaḥ
34
sa vanāni nadīḥ śailān giriprasravaṇāni ca
kānanāni ca vegena bhramaty aparisaṃsthitaḥ
35
tathā sa gatvā vipulaṃ mahad vanaṃ; parītya sarvaṃ tv atha maithilīṃ prati
aniṣṭhitāśaḥ sa cakāra mārgaṇe; punaḥ priyāyāḥ paramaṃ pariśramam
Next: Chapter 59