Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 4 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 4
Chapter 28
1
samīkṣya vimalaṃ vyoma gatavidyudbalāhakam
sārasāravasaṃghuṣṭaṃ ramyajyotsnānulepanam
2
samṛddhārthaṃ ca sugrīvaṃ mandadharmārthasaṃgraham
atyartham asatāṃ mārgam ekāntagatamānasaṃ
3
nivṛttakāryaṃ siddhārthaṃ pramadābhirataṃ sadā
prāptavantam abhipretān sarvān eva manorathān
4
svāṃ ca pātnīm abhipretāṃ tārāṃ cāpi samīpsitām
viharantam ahorātraṃ kṛtārthaṃ vigatajvalam
5
krīḍantam iva deveśaṃ nandane 'psarasāṃ gaṇaiḥ
mantriṣu nyastakāryaṃ ca mantriṇām anavekṣakam
6
utsannarājyasaṃdeśaṃ kāmavṛttam avasthitam
niścitārtho 'rthatattvajñaḥ kāladharmaviśeṣavit
7
prasādya vākyair madhurair hetumadbhir manoramaiḥ
vākyavid vākyatattvajñaṃ harīśaṃ mārutātmajaḥ
8
hitaṃ tathyaṃ ca pathyaṃ ca sāmadharmārthanītimat
praṇayaprītisaṃyuktaṃ viśvāsakṛtaniścayam
harīśvaram upāgamya hanumān vākyam abravīt
9
rājyaṃ prāptaṃ yaśaś caiva kaulī śrīr abhivarthitā
mitrāṇāṃ saṃgrahaḥ śeṣas tad bhavān kartum arhati
10
yo hi mitreṣu kālajñaḥ satataṃ sādhu vartate
tasya rājyaṃ ca kīrtiś ca pratāpaś cābhivardhate
11
yasya kośaś ca daṇḍaś ca mitrāṇy ātmā ca bhūmipa
samavetāni sarvāṇi sa rājyaṃ mahad aśnute
12
tad bhavān vṛttasaṃpannaḥ sthitaḥ pathi niratyaye
mitrārtham abhinītārthaṃ yathāvat kartum arhati
13
yas tu kālavyatīteṣu mitrakāryeṣu vartate
sa kṛtvā mahato 'py arthān na mitrārthena yujyate
14
kriyatāṃ rāghavasyaitad vaidehyāḥ parimārgaṇam
tad idaṃ vīra kāryaṃ te kālātītam ariṃdama
15
na ca kālam atītaṃ te nivedayati kālavit
tvaramāṇo 'pi san prājñas tava rājan vaśānugaḥ
16
kulasya ketuḥ sphītasya dīrghabandhuś ca rāghavaḥ
aprameyaprabhāvaś ca svayaṃ cāpratimo guṇaiḥ
17
tasya tvaṃ kuru vai kāryaṃ pūrvaṃ tena kṛtaṃ tava
harīśvara hariśreṣṭhān ājñāpayitum arhasi
18
na hi tāvad bhavet kālo vyatītaś codanād ṛte
coditasya hi kāryasya bhavet kālavyatikramaḥ
19
akartur api kāryasya bhavān kartā harīśvara
kiṃ punaḥ pratikartus te rājyena ca dhanena ca
20
śaktimān asi vikrānto vānararṣka gaṇeśvara
kartuṃ dāśaratheḥ prītim ājñāyāṃ kiṃ nu sajjase
21
kāmaṃ khalu śarair śaktaḥ surāsuramahoragān
vaśe dāśarathiḥ kartuṃ tvatpratijñāṃ tu kāṅkṣate
22
prāṇatyāgāviśaṅkena kṛtaṃ tena tava priyam
tasya mārgāma vaidehīṃ pṛthivyām api cāmbare
23
na devā na ca gandharvā nāsurā na marudgaṇāḥ
na ca yakṣā bhayaṃ tasya kuryuḥ kim uta rākṣasāḥ
24
tad evaṃ śaktiyuktasya pūrvaṃ priyakṛtas tathā
rāmasyārhasi piṅgeśa kartuṃ sarvātmanā priyam
25
nādhastād avanau nāpsu gatir nopari cāmbare
kasya cit sajjate 'smākaṃ kapīśvara tavājñayā
26
tad ājñāpaya kaḥ kiṃ te kṛte vasatu kutra cit
harayo hy apradhṛṣyās te santi koṭyagrato 'nagha
27
tasya tadvacanaṃ śrutvā kāle sādhuniveditam
sugrīvaḥ sattvasaṃpannaś cakāra matim uttamām
28
sa saṃdideśābhimataṃ nīlaṃ nityakṛtodyamam
dikṣu sarvāsu sarveṣāṃ sainyānām upasaṃgrahe
29
yathā senā samagrā me yūthapālāś ca sarvaśaḥ
samāgacchanty asaṃgena senāgrāṇi tathā kuru
30
ye tv antapālāḥ plavagāḥ śīghragā vyavasāyinaḥ
samānayantu te sainyaṃ tvaritāḥ śāsanān mama
svayaṃ cānantaraṃ sainyaṃ bhavān evānupaśyatu
31
tripañcarātrād ūrdhvaṃ yaḥ prāpnuyān neha vānaraḥ
tasya prāṇāntiko daṇḍo nātra kāryā vicāraṇā
32
harīṃś ca vṛddhān upayātu sāṅgado; bhavān mamājñām adhikṛtya niścitām
iti vyavasthāṃ haripuṃgaveśvaro; vidhāya veśma praviveśa vīryavān
Next: Chapter 29