Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 5 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 5
Chapter 12
1
sa muhūrtam iva dhyatvā manasā cādhigamya tām
avapluto mahātejāḥ prākāraṃ tasya veśmanaḥ
2
sa tu saṃhṛṣṭasarvāṅgaḥ prākārastho mahākapiḥ
puṣpitāgrān vasantādau dadarśa vividhān drumān
3
sālān aśokān bhavyāṃś ca campakāṃś ca supuṣpitān
uddālakān nāgavṛkṣāṃś cūtān kapimukhān api
4
athāmravaṇasaṃchannāṃ latāśatasamāvṛtām
jyāmukta iva nārācaḥ pupluve vṛkṣavāṭikām
5
sa praviṣya vicitrāṃ tāṃ vihagair abhināditām
rājataiḥ kāñcanaiś caiva pādapaiḥ sarvatovṛtām
6
vihagair mṛgasaṃghaiś ca vicitrāṃ citrakānanām
uditādityasaṃkāśāṃ dadarśa hanumān kapiḥ
7
vṛtāṃ nānāvidhair vṛkṣaiḥ puṣpopagaphalopagaiḥ
kokilair bhṛṅgarājaiś ca mattair nityaniṣevitām
8
prahṛṣṭamanuje kale mṛgapakṣisamākule
mattabarhiṇasaṃghuṣṭāṃ nānādvijagaṇāyutām
9
mārgamāṇo varārohāṃ rājaputrīm aninditām
sukhaprasuptān vihagān bodhayām āsa vānaraḥ
10
utpatadbhir dvijagaṇaiḥ pakṣaiḥ sālāḥ samāhatāḥ
anekavarṇā vividhā mumucuḥ puṣpavṛṣṭayaḥ
11
puṣpāvakīrṇaḥ śuśubhe hanumān mārutātmajaḥ
aśokavanikāmadhye yathā puṣpamayo giriḥ
12
diśaḥ sarvābhidāvantaṃ vṛkṣaṣaṇḍagataṃ kapim
dṛṣṭvā sarvāṇi bhūtāni vasanta iti menire
13
vṛkṣebhyaḥ patitaiḥ puṣpair avakīrṇā pṛthagvidhaiḥ
rarāja vasudhā tatra pramadeva vibhūṣitā
14
tarasvinā te taravas tarasābhiprakampitāḥ
kusumāni vicitrāṇi sasṛjuḥ kapinā tadā
15
nirdhūtapatraśikharāḥ śīrṇapuṣpaphaladrumāḥ
nikṣiptavastrābharaṇā dhūrtā iva parājitāḥ
16
hanūmatā vegavatā kampitās te nagottamāḥ
puṣpaparṇaphalāny āśu mumucuḥ puṣpaśālinaḥ
17
vihaṃgasaṃghair hīnās te skandhamātrāśrayā drumāḥ
babhūvur agamāḥ sarve māruteneva nirdhutāḥ
18
vidhūtakeśī yuvatir yathā mṛditavarṇikā
niṣpītaśubhadantauṣṭhī nakhair dantaiś ca vikṣatā
19
tathā lāṅgūlahastaiś ca caraṇābhyāṃ ca marditā
babhūvāśokavanikā prabhagnavarapādapā
20
mahālatānāṃ dāmāni vyadhamat tarasā kapiḥ
yathā prāvṛṣi vindhyasya meghajālāni mārutaḥ
21
sa tatra maṇibhūmīś ca rājatīś ca manoramāḥ
tathā kāñcanabhūmīś ca vicaran dadṛśe kapiḥ
22
vāpīś ca vividhākārāḥ pūrṇāḥ paramavāriṇā
mahārhair maṇisopānair upapannās tatas tataḥ
23
muktāpravālasikatā sphaṭikāntarakuṭṭimāḥ
kāñcanais tarubhiś citrais tīrajair upaśobhitāḥ
24
phullapadmotpalavanāś cakravākopakūjitāḥ
natyūharutasaṃghuṣṭā haṃsasārasanāditāḥ
25
dīrghābhir drumayuktābhiḥ saridbhiś ca samantataḥ
amṛtopamatoyābhiḥ śivābhir upasaṃskṛtāḥ
26
latāśatair avatatāḥ santānakasamāvṛtāḥ
nānāgulmāvṛtavanāḥ karavīrakṛtāntarāḥ
27
tato 'mbudharasaṃkāśaṃ pravṛddhaśikharaṃ girim
vicitrakūṭaṃ kūṭaiś ca sarvataḥ parivāritam
28
śilāgṛhair avatataṃ nānāvṛkṣaiḥ samāvṛtam
dadarśa kapiśārdūlo ramyaṃ jagati parvatam
29
dadarśa ca nagāt tasmān nadīṃ nipatitāṃ kapiḥ
aṅkād iva samutpatya priyasya patitāṃ priyām
30
jale nipatitāgraiś ca pādapair upaśobhitām
vāryamāṇām iva kruddhāṃ pramadāṃ priyabandhubhiḥ
31
punar āvṛttatoyāṃ ca dadarśa sa mahākapiḥ
prasannām iva kāntasya kāntāṃ punar upasthitām
32
tasyādūrāt sa padminyo nānādvijagaṇāyutāḥ
dadarśa kapiśārdūlo hanumān mārutātmajaḥ
33
kṛtrimāṃ dīrghikāṃ cāpi pūrṇāṃ śītena vāriṇā
maṇipravarasopānāṃ muktāsikataśobhitām
34
vividhair mṛgasaṃghaiś ca vicitrāṃ citrakānanām
prāsādaiḥ sumahadbhiś ca nirmitair viśvakarmaṇā
kānanaiḥ kṛtrimaiś cāpi sarvataḥ samalaṃkṛtām
35
ye ke cit pādapās tatra puṣpopagaphalopagāḥ
sacchatrāḥ savitardīkāḥ sarve sauvarṇavedikāḥ
36
latāpratānair bahubhiḥ parṇaiś ca bahubhir vṛtām
kāñcanīṃ śiṃśupām ekāṃ dadarśa sa mahākapiḥ
37
so 'paśyad bhūmibhāgāṃś ca gartaprasravaṇāni ca
suvarṇavṛkṣān aparān dadarśa śikhisaṃnibhān
38
teṣāṃ drumāṇāṃ prabhayā meror iva mahākapiḥ
amanyata tadā vīraḥ kāñcano 'smīti vānaraḥ
39
tāṃ kāñcanais tarugaṇair mārutena ca vījitām
kiṅkiṇīśatanirghoṣāṃ dṛṣṭvā vismayam āgamat
40
supuṣpitāgrāṃ rucirāṃ taruṇāṅkurapallavām
tām āruhya mahāvegaḥ śiṃśapāṃ parṇasaṃvṛtām
41
ito drakṣyāmi vaidehīṃ rāma darśanalālasām
itaś cetaś ca duḥkhārtāṃ saṃpatantīṃ yadṛcchayā
42
aśokavanikā ceyaṃ dṛḍhaṃ ramyā durātmanaḥ
campakaiś candanaiś cāpi bakulaiś ca vibhūṣitā
43
iyaṃ ca nalinī ramyā dvijasaṃghaniṣevitā
imāṃ sā rāmamahiṣī nūnam eṣyati jānakī
44
sā rāma rāmamahiṣī rāghavasya priyā sadā
vanasaṃcārakuśalā nūnam eṣyati jānakī
45
atha vā mṛgaśāvākṣī vanasyāsya vicakṣaṇā
vanam eṣyati sā ceha rāmacintānukarśitā
46
rāmaśokābhisaṃtaptā sā devī vāmalocanā
vanavāsaratā nityam eṣyate vanacāriṇī
47
vanecarāṇāṃ satataṃ nūnaṃ spṛhayate purā
rāmasya dayitā bhāryā janakasya sutā satī
48
saṃdhyākālamanāḥ śyāmā dhruvam eṣyati jānakī
nadīṃ cemāṃ śivajalāṃ saṃdhyārthe varavarṇinī
49
tasyāś cāpy anurūpeyam aśokavanikā śubhā
śubhā yā pārthivendrasya patnī rāmasya saṃmitā
50
yadi jivati sā devī tārādhipanibhānanā
āgamiṣyati sāvaśyam imāṃ śivajalāṃ nadīm
51
evaṃ tu matvā hanumān mahātmā; pratīkṣamāṇo manujendrapatnīm
avekṣamāṇaś ca dadarśa sarvaṃ; supuṣpite parṇaghane nilīnaḥ
Next: Chapter 13