Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 5 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 5
Chapter 51
1
tasya tadvacanaṃ śrutvā daśagrīvo mahābalaḥ
deśakālahitaṃ vākyaṃ bhrātur uttamam abravīt
2
samyag uktaṃ hi bhavatā dūtavadhyā vigarhitā
avaśyaṃ tu vadhād anyaḥ kriyatām asya nigrahaḥ
3
kapīnāṃ kila lāṅgūlam iṣṭaṃ bhavati bhūṣaṇam
tad asya dīpyatāṃ śīghraṃ tena dagdhena gacchatu
4
tataḥ paśyantv imaṃ dīnam aṅgavairūpyakarśitam
samitrā jñātayaḥ sarve bāndhavāḥ sasuhṛjjanāḥ
5
ājñāpayad rākṣasendraḥ puraṃ sarvaṃ sacatvaram
lāṅgūlena pradīptena rakṣobhiḥ pariṇīyatām
6
tasya tadvacanaṃ śrutvā rākṣasāḥ kopakarkaśāḥ
veṣṭante tasya lāṅgūlaṃ jīrṇaiḥ kārpāsikaiḥ paṭaiḥ
7
saṃveṣṭyamāne lāṅgūle vyavardhata mahākapiḥ
śuṣkam indhanam āsādya vaneṣv iva hutāśanaḥ
8
tailena pariṣicyātha te 'gniṃ tatrāvapātayan
9
lāṅgūlena pradīptena rākṣasāṃs tān apātayat
roṣāmarṣaparītātmā bālasūryasamānanaḥ
10
sa bhūyaḥ saṃgataiḥ krūrai rākasair harisattamaḥ
nibaddhaḥ kṛtavān vīras tatkālasadṛśīṃ matim
11
kāmaṃ khalu na me śaktā nibadhasyāpi rākṣasāḥ
chittvā pāśān samutpatya hanyām aham imān punaḥ
12
sarveṣām eva paryāpto rākṣasānām ahaṃ yudhi
kiṃ tu rāmasya prītyarthaṃ viṣahiṣye 'ham īdṛśam
13
laṅkā carayitavyā me punar eva bhaved iti
rātrau na hi sudṛṣṭā me durgakarmavidhānataḥ
avaśyam eva draṣṭavyā mayā laṅkā niśākṣaye
14
kāmaṃ bandhaiś ca me bhūyaḥ pucchasyoddīpanena ca
pīḍāṃ kurvantu rakṣāṃsi na me 'sti manasaḥ śramaḥ
15
tatas te saṃvṛtākāraṃ sattvavantaṃ mahākapim
parigṛhya yayur hṛṣṭā rākṣasāḥ kapikuñjaram
16
śaṅkhabherīninādais tair ghoṣayantaḥ svakarmabhiḥ
rākṣasāḥ krūrakarmāṇaś cārayanti sma tāṃ purīm
17
hanumāṃś cārayām āsa rākṣasānāṃ mahāpurīm
athāpaśyad vimānāni vicitrāṇi mahākapiḥ
18
saṃvṛtān bhūmibhāgāṃś ca suvibhaktāṃś ca catvarān
rathyāś ca gṛhasaṃbādhāḥ kapiḥ śṛṅgāṭakāni ca
19
catvareṣu catuṣkeṣu rājamārge tathaiva ca
ghoṣayanti kapiṃ sarve cārīka iti rākṣasāḥ
20
dīpyamāne tatas tasya lāṅgūlāgre hanūmataḥ
rākṣasyas tā virūpākṣyaḥ śaṃsur devyās tad apriyam
21
yas tvayā kṛtasaṃvādaḥ sīte tāmramukhaḥ kapiḥ
lāṅgūlena pradīptena sa eṣa pariṇīyate
22
śrutvā tad vacanaṃ krūram ātmāpaharaṇopamam
vaidehī śokasaṃtaptā hutāśanam upāgamat
23
maṅgalābhimukhī tasya sā tadāsīn mahākapeḥ
upatasthe viśālākṣī prayatā havyavāhanam
24
yady asti patiśuśrūṣā yady asti caritaṃ tapaḥ
yadi cāsty ekapatnītvaṃ śīto bhava hanūmataḥ
25
yadi kaś cid anukrośas tasya mayy asti dhīmataḥ
yadi vā bhāgyaśeṣaṃ me śīto bhava hanūmataḥ
26
yadi māṃ vṛttasaṃpannāṃ tatsamāgamalālasām
sa vijānāti dharmātmā śīto bhava hanūmataḥ
27
yadi māṃ tārayaty āryaḥ sugrīvaḥ satyasaṃgaraḥ
asmād duḥkhān mahābāhuḥ śīto bhava hanūmataḥ
28
tatas tīkṣṇārcir avyagraḥ pradakṣiṇaśikho 'nalaḥ
jajvāla mṛgaśāvākṣyāḥ śaṃsann iva śivaṃ kapeḥ
29
dahyamāne ca lāṅgūle cintayām āsa vānaraḥ
pradīpto 'gnir ayaṃ kasmān na māṃ dahati sarvataḥ
30
dṛśyate ca mahājvālaḥ karoti ca na me rujam
śiśirasyeva saṃpāto lāṅgūlāgre pratiṣṭhitaḥ
31
atha vā tad idaṃ vyaktaṃ yad dṛṣṭaṃ plavatā mayā
rāmaprabhāvād āścaryaṃ parvataḥ saritāṃ patau
32
yadi tāvat samudrasya mainākasya ca dhīmatha
rāmārthaṃ saṃbhramas tādṛk kim agnir na kariṣyati
33
sītāyāś cānṛśaṃsyena tejasā rāghavasya ca
pituś ca mama sakhyena na māṃ dahati pāvakaḥ
34
bhūyaḥ sa cintayām āsa muhūrtaṃ kapikuñjaraḥ
utpapātātha vegena nanāda ca mahākapiḥ
35
puradvāraṃ tataḥ śrīmāñ śailaśṛṅgam ivonnatam
vibhaktarakṣaḥsaṃbādham āsasādānilātmajaḥ
36
sa bhūtvā śailasaṃkāśaḥ kṣaṇena punar ātmavān
hrasvatāṃ paramāṃ prāpto bandhanāny avaśātayat
37
vimuktaś cābhavac chrīmān punaḥ parvatasaṃnibhaḥ
vīkṣamāṇaś ca dadṛśe parighaṃ toraṇāśritam
38
sa taṃ gṛhya mahābāhuḥ kālāyasapariṣkṛtam
rakṣiṇas tān punaḥ sarvān sūdayām āsa mārutiḥ
39
sa tān nihatvā raṇacaṇḍavikramaḥ; samīkṣamāṇaḥ punar eva laṅkām
pradīptalāṅgūlakṛtārcimālī; prakāśatāditya ivāṃśumālī
Next: Chapter 52