Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 6 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 6
Chapter 89
1
sa dattvā tumulaṃ yuddhaṃ rāvaṇasya durātmanaḥ
visṛjan eva bāṇaughān suṣeṇaṃ vākyam abravīt
2
eṣa rāvaṇavegena lakṣmaṇaḥ patitaḥ kṣitau
sarpavad veṣṭate vīro mama śokam udīrayan
3
śoṇitārdram imaṃ vīraṃ prāṇair iṣṭataraṃ mama
paśyato mama kā śaktir yoddhuṃ paryākulātmanaḥ
4
ayaṃ sa samaraślāghī bhrātā me śubhalakṣaṇaḥ
yadi pañcatvam āpannaḥ prāṇair me kiṃ sukhena vā
5
lajjatīva hi me vīryaṃ bhraśyatīva karād dhanuḥ
sāyakā vyavasīdanti dṛṣṭir bāṣpavaśaṃ gatā
cintā me vardhate tīvrā mumūrṣā copajāyate
6
bhrātaraṃ nihataṃ dṛṣṭvā rāvaṇena durātmanā
paraṃ viṣādam āpanno vilalāpākulendriyaḥ
7
na hi yuddhena me kāryaṃ naiva prāṇair na sītayā
bhrātaraṃ nihataṃ dṛṣṭvā lakṣmaṇaṃ raṇapāṃsuṣu
8
kiṃ me rājyena kiṃ prāṇair yuddhe kāryaṃ na vidyate
yatrāyaṃ nihataḥ śete raṇamūrdhani lakṣmaṇaḥ
9
rāmam āśvāsayan vīraḥ suṣeṇo vākyam abravīt
na mṛto 'yaṃ mahābāhur lakṣmaṇo lakṣmivardhanaḥ
10
na cāsya vikṛtaṃ vaktraṃ nāpi śyāmaṃ na niṣprabham
suprabhaṃ ca prasannaṃ ca mukham asyābhilakṣyate
11
padmaraktatalau hastau suprasanne ca locane
evaṃ na vidyate rūpaṃ gatāsūnāṃ viśāṃ pate
māṃ viṣādaṃ kṛtvā vīra saprāṇo 'yam ariṃdama
12
ākhyāsyate prasuptasya srastagātrasya bhūtale
socchvāsaṃ hṛdayaṃ vīra kampamānaṃ muhur muhuḥ
13
evam uktvā tu vākyajñaḥ suṣeṇo rāghavaṃ vacaḥ
samīpastham uvācedaṃ hanūmantam abhitvaran
14
saumya śīghram ito gatvā śailam oṣadhiparvatam
pūrvaṃ hi kathito yo 'sau vīra jāmbavatā śubhaḥ
15
dakṣiṇe śikhare tasya jātām oṣadhim ānaya
viśalyakaraṇī nāma viśalyakaraṇīṃ śubhām
16
sauvarṇakaraṇīṃ cāpi tathā saṃjīvanīm api
saṃdhānakaraṇīṃ cāpi gatvā śīghram ihānaya
saṃjīvanārthaṃ vīrasya lakṣmaṇasya mahātmanaḥ
17
ity evam ukto hanumān gatvā cauṣadhiparvatam
cintām abhyagamac chrīmān ajānaṃs tā mahauṣadhīḥ
18
tasya buddhiḥ samutpannā māruter amitaujasaḥ
idam eva gamiṣyāmi gṛhītvā śikharaṃ gireḥ
19
agṛhya yadi gacchāmi viśalyakaraṇīm aham
kālātyayena doṣaḥ syād vaiklavyaṃ ca mahad bhavet
20
iti saṃcintya hanumān gatvā kṣipraṃ mahābalaḥ
utpapāta gṛhītvā tu hanūmāñ śikharaṃ gireḥ
21
oṣadhīr nāvagachāmi tā ahaṃ haripuṃgava
tad idaṃ śikharaṃ kṛtsnaṃ gires tasyāhṛtaṃ mayā
22
evaṃ kathayamānaṃ taṃ praśasya pavanātmajam
suṣeṇo vānaraśreṣṭho jagrāhotpāṭya cauṣadhīḥ
23
tataḥ saṃkṣodayitvā tām oṣadhiṃ vānarottamaḥ
lakṣmaṇasya dadau nastaḥ suṣeṇaḥ sumahādyutiḥ
24
saśalyaḥ sa samāghrāya lakṣmaṇaḥ paravīrahā
viśalyo virujaḥ śīghram udatiṣṭhan mahītalāt
25
samutthitaṃ te harayo bhūtalāt prekṣya lakṣmaṇam
sādhu sādhv iti suprītāḥ suṣeṇaṃ pratyapūjayan
26
ehy ehīty abravīd rāmo lakṣmaṇaṃ paravīrahā
sasvaje snehagāḍhaṃ ca bāṣpaparyākulekṣaṇaḥ
27
abravīc ca pariṣvajya saumitriṃ rāghavas tadā
diṣṭyā tvāṃ vīra paśyāmi maraṇāt punar āgatam
28
na hi me jīvitenārthaḥ sītayā ca jayena vā
ko hi me jīvitenārthas tvayi pañcatvam āgate
29
ity evaṃ vadatas tasya rāghavasya mahātmanaḥ
khinnaḥ śithilayā vācā lakṣmaṇo vākyam abravīt
30
tāṃ pratijñāṃ pratijñāya purā satyaparākrama
laghuḥ kaś cid ivāsattvo naivaṃ vaktum ihārhasi
31
na pratijñāṃ hi kurvanti vitathāṃ sādhavo 'nagha
lakṣmaṇaṃ hi mahat tv asya pratijñāparipālanam
32
nairāśyam upagantuṃ te tad alaṃ matkṛte 'nagha
vadhena rāvaṇasyādya pratijñām anupālaya
33
na jīvan yāsyate śatrus tava bāṇapathaṃ gataḥ
nardatas tīkṣṇadaṃṣṭrasya siṃhasyeva mahāgajaḥ
34
ahaṃ tu vadham icchāmi śīghram asya durātmanaḥ
yāvad astaṃ na yāty eṣa kṛtakarmā divākaraḥ
Next: Chapter 90