Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 6 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 6
Chapter 115
1
śrutvā tu param ānandaṃ bharataḥ satyavikramaḥ
hṛṣṭam ājñāpayām āsa śatrughnaṃ paravīrahā
2
daivatāni ca sarvāṇi caityāni nagarasya ca
sugandhamālyair vāditrair arcantu śucayo narāḥ
3
rājadārās tathāmātyāḥ sainyāḥ senāgaṇāṅganāḥ
abhiniryāntu rāmasya draṣṭuṃ śaśinibhaṃ mukham
4
bharatasya vacaḥ śrutvā śatrughnaḥ paravīrahā
viṣṭīr anekasāhasrīś codayām āsa vīryavān
5
samīkuruta nimnāni viṣamāṇi samāni ca
sthānāni ca nirasyantāṃ nandigrāmād itaḥ param
6
siñcantu pṛthivīṃ kṛtsnāṃ himaśītena vāriṇā
tato 'bhyavakiraṃs tv anye lājaiḥ puṣpaiś ca sarvataḥ
7
samucchritapatākās tu rathyāḥ puravarottame
śobhayantu ca veśmāni sūryasyodayanaṃ prati
8
sragdāmamuktapuṣpaiś ca sugandhaiḥ pañcavarṇakaiḥ
rājamārgam asaṃbādhaṃ kirantu śataśo narāḥ
9
mattair nāgasahasraiś ca śātakumbhavibhūṣitaḥ
apare hemakakṣyābhiḥ sagajābhiḥ kareṇubhiḥ
niryayus tvarayā yuktā rathaiś ca sumahārathāḥ
10
tato yānāny upārūḍhāḥ sarvā daśarathastriyaḥ
kausalyāṃ pramukhe kṛtvā sumitrāṃ cāpi niryayuḥ
11
aśvānāṃ khuraśabdena rathanemisvanena ca
śaṅkhadundubhinādena saṃcacāleva medinī
12
kṛtsnaṃ ca nagaraṃ tat tu nandigrāmam upāgamat
dvijātimukhyair dharmātmā śreṇīmukhyaiḥ sanaigamaiḥ
13
mālyamodaka hastaiś ca mantribhir bharato vṛtaḥ
śaṅkhabherīninādaiś ca bandibhiś cābhivanditaḥ
14
āryapādau gṛhītvā tu śirasā dharmakovidaḥ
pāṇḍuraṃ chatram ādāya śuklamālyopaśobhitam
15
śukle ca vālavyajane rājārhe hemabhūṣite
upavāsakṛśo dīnaś cīrakṛṣṇājināmbaraḥ
16
bhrātur āgamanaṃ śrutvā tat pūrvaṃ harṣam āgataḥ
pratyudyayau tadā rāmaṃ mahātmā sacivaiḥ saha
17
samīkṣya bharato vākyam uvāca pavanātmajam
kac cin na khalu kāpeyī sevyate calacittatā
na hi paśyāmi kākutsthaṃ rāmam āryaṃ paraṃtapam
18
athaivam ukte vacane hanūmān idam abravīt
arthaṃ vijñāpayann eva bharataṃ satyavikramam
19
sadā phalān kusumitān vṛkṣān prāpya madhusravān
bharadvājaprasādena mattabhramaranāditān
20
tasya caiṣa varo datto vāsavena paraṃtapa
sasainyasya tadātithyaṃ kṛtaṃ sarvaguṇānvitam
21
nisvanaḥ śrūyate bhīmaḥ prahṛṣṭānāṃ vanaukasām
manye vānarasenā sā nadīṃ tarati gomatīm
22
rajovarṣaṃ samudbhūtaṃ paśya vālukinīṃ prati
manye sālavanaṃ ramyaṃ lolayanti plavaṃgamāḥ
23
tad etad dṛśyate dūrād vimalaṃ candrasaṃnibham
vimānaṃ puṣpakaṃ divyaṃ manasā brahmanirmitam
24
rāvaṇaṃ bāndhavaiḥ sārdhaṃ hatvā labdhaṃ mahātmanā
dhanadasya prasādena divyam etan manojavam
25
etasmin bhrātarau vīrau vaidehyā saha rāghavau
sugrīvaś ca mahātejā rākṣasendro vibhīṣaṇaḥ
26
tato harṣasamudbhūto nisvano divam aspṛśat
strībālayuvavṛddhānāṃ rāmo 'yam iti kīrtitaḥ
27
rathakuñjaravājibhyas te 'vatīrya mahīṃ gatāḥ
dadṛśus taṃ vimānasthaṃ narāḥ somam ivāmbare
28
prāñjalir bharato bhūtvā prahṛṣṭo rāghavonmukhaḥ
svāgatena yathārthena tato rāmam apūjayat
29
manasā brahmaṇā sṛṣṭe vimāne lakṣmaṇāgrajaḥ
rarāja pṛthudīrghākṣo vajrapāṇir ivāparaḥ
30
tato vimānāgragataṃ bharato bhrātaraṃ tadā
vavande praṇato rāmaṃ merustham iva bhāskaram
31
āropito vimānaṃ tad bharataḥ satyavikramaḥ
rāmam āsādya muditaḥ punar evābhyavādayat
32
taṃ samutthāpya kākutsthaś cirasyākṣipathaṃ gatam
aṅke bharatam āropya muditaḥ pariṣaṣvaje
33
tato lakṣmaṇam āsādya vaidehīṃ ca paraṃtapaḥ
abhyavādayata prīto bharato nāma cābravīt
34
sugrīvaṃ kaikayī putro jāmbavantaṃ tathāṅgadam
maindaṃ ca dvividaṃ nīlam ṛṣabhaṃ caiva sasvaje
35
te kṛtvā mānuṣaṃ rūpaṃ vānarāḥ kāmarūpiṇaḥ
kuśalaṃ paryapṛṣhanta prahṛṣṭā bharataṃ tadā
36
vibhīṣaṇaṃ ca bharataḥ sāntvayan vākyam abravīt
diṣṭyā tvayā sahāyena kṛtaṃ karma suduṣkaram
37
śatrughnaś ca tadā rāmam abhivādya salakṣmaṇam
sītāyāś caraṇau paścād vavande vinayānvitaḥ
38
rāmo mātaram āsādya viṣaṇṇaṃ śokakarśitām
jagrāha praṇataḥ pādau mano mātuḥ prasādayan
39
abhivādya sumitrāṃ ca kaikeyīṃ ca yaśasvinīm
sa mātṝś ca tadā sarvāḥ purohitam upāgamat
40
svāgataṃ te mahābāho kausalyānandavardhana
iti prāñjalayaḥ sarve nāgarā rāmam abruvan
41
tany añjalisahasrāṇi pragṛhītāni nāgaraiḥ
ākośānīva padmāni dadarśa bharatāgrajaḥ
42
pāduke te tu rāmasya gṛhītvā bharataḥ svayam
caraṇābhyāṃ narendrasya yojayām āsa dharmavit
43
abravīc ca tadā rāmaṃ bharataḥ sa kṛtāñjaliḥ
etat te rakṣitaṃ rājan rājyaṃ niryātitaṃ mayā
44
adya janma kṛtārthaṃ me saṃvṛttaś ca manorathaḥ
yas tvāṃ paśyāmi rājānam ayodhyāṃ punar āgatam
45
avekṣatāṃ bhavān kośaṃ koṣṭhāgāraṃ puraṃ balam
bhavatas tejasā sarvaṃ kṛtaṃ daśaguṇaṃ mayā
46
tathā bruvāṇaṃ bharataṃ dṛṣṭvā taṃ bhrātṛvatsalam
mumucur vānarā bāṣpaṃ rākṣasaś ca vibhīṣaṇaḥ
47
tataḥ praharṣād bharatam aṅkam āropya rāghavaḥ
yayau tena vimānena sasainyo bharatāśramam
48
bharatāśramam āsādya sasainyo rāghavas tadā
avatīrya vimānāgrād avatasthe mahītale
49
abravīc ca tadā rāmas tadvimānam anuttamam
vaha vaiśravaṇaṃ devam anujānāmi gamyatām
50
tato rāmābhyanujñātaṃ tadvimānam anuttamam
uttarāṃ diśam uddiśya jagāma dhanadālayam
51
purohitasyātmasamasya rāghavo; bṛhaspateḥ śakra ivāmarādhīaph
nipīḍya pādau pṛthag āsane śubhe; sahaiva tenopaviveśa vīryavān
Next: Chapter 116