Sacred Texts
Hinduism
Index
Book 7 Index
Previous
Next
The Ramayana Book 7
Chapter 35
1
apṛcchata tato rāmo dakṣiṇāśālayaṃ munim
prāñjalir vinayopeta idam āha vaco 'rthavat
2
atulaṃ balam etābhyāṃ vālino rāvaṇasya ca
na tv etau hanumadvīryaiḥ samāv iti matir mama
3
śauryaṃ dākṣyaṃ balaṃ dhairyaṃ prājñatā nayasādhanam
vikramaś ca prabhāvaś ca hanūmati kṛtālayāḥ
4
dṛṣṭvodadhiṃ viṣīdantīṃ tadaiṣa kapivāhinīm
samāśvāsya kapīn bhūyo yojanānāṃ śataṃ plutaḥ
5
dharṣayitvā purīṃ laṅkāṃ rāvaṇāntaḥpuraṃ tathā
dṛṣṭvā saṃbhāṣitā cāpi sītā viśvāsitā tathā
6
senāgragā mantrisutāḥ kiṃkarā rāvaṇātmajaḥ
ete hanumatā tatra ekena vinipātitāḥ
7
bhūyo bandhād vimuktena saṃbhāṣitvā daśānanam
laṅkā bhasmīkṛtā tena pāvakeneva medinī
8
na kālasya na śakrasya na viṣṇor vittapasya ca
karmāṇi tāni śrūyante yāni yuddhe hanūmataḥ
9
etasya bāhuvīryeṇa laṅkā sītā ca lakṣmaṇaḥ
prāpto mayā jayaś caiva rājyaṃ mitrāṇi bāndhavāḥ
10
hanūmān yadi me na syād vānarādhipateḥ sakhā
pravṛttam api ko vettuṃ jānakyāḥ śaktimān bhavet
11
kimarthaṃ vālī caitena sugrīvapriyakāmyayā
tadā vaire samutpanne na dagdho vīrudho yathā
12
na hi veditavān manye hanūmān ātmano balam
yad dṛṣṭavāñ jīviteṣṭaṃ kliśyantaṃ vānarādhipam
13
etan me bhagavan sarvaṃ hanūmati mahāmune
vistareṇa yathātattvaṃ kathayāmarapūjita
14
rāghavasya vacaḥ śrutvā hetuyuktam ṛṣis tataḥ
hanūmataḥ samakṣaṃ tam idaṃ vacanam abravīt
15
satyam etad raghuśreṣṭha yad bravīṣi hanūmataḥ
na bale vidyate tulyo na gatau na matau paraḥ
16
amoghaśāpaiḥ śāpas tu datto 'sya ṛṣibhiḥ purā
na veditā balaṃ yena balī sann arimardanaḥ
17
bālye 'py etena yat karma kṛtaṃ rāma mahābala
tan na varṇayituṃ śakyam atibālatayāsya te
18
yadi vāsti tv abhiprāyas tac chrotuṃ tava rāghava
samādhāya matiṃ rāma niśāmaya vadāmy aham
19
sūryadattavarasvarṇaḥ sumerur nāma parvataḥ
yatra rājyaṃ praśāsty asya keṣarī nāma vai pitā
20
tasya bhāryā babhūveṣṭā hy añjaneti pariśrutā
janayām āsa tasyāṃ vai vāyur ātmajam uttamam
21
śāliśūkasamābhāsaṃ prāsūtemaṃ tadāñjanā
phalāny āhartukāmā vai niṣkrāntā gahane carā
22
eṣa mātur viyogāc ca kṣudhayā ca bhṛśārditaḥ
ruroda śiśur atyarthaṃ śiśuḥ śarabharāḍ iva
23
tatodyantaṃ vivasvantaṃ japā puṣpotkaropamam
dadṛśe phalalobhāc ca utpapāta raviṃ prati
24
bālārkābhimukho bālo bālārka iva mūrtimān
grahītukāmo bālārkaṃ plavate 'mbaramadhyagaḥ
25
etasmin plavanāne tu śiśubhāve hanūmati
devadānavasiddhānāṃ vismayaḥ sumahān abhūt
26
nāpy evaṃ vegavān vāyur garuḍo na manas tathā
yathāyaṃ vāyuputras tu kramate 'mbaram uttamam
27
yadi tāvac chiśor asya īdṛśau gativikramau
yauvanaṃ balam āsādya kathaṃ vego bhaviṣyati
28
tam anuplavate vāyuḥ plavantaṃ putram ātmanaḥ
sūryadāhabhayād rakṣaṃs tuṣāracayaśītalaḥ
29
bahuyojanasāhasraṃ kramaty eṣa tato 'mbaram
pitur balāc ca bālyāc ca bhāskarābhyāśam āgataḥ
30
śiśur eṣa tv adoṣajña iti matvā divākaraḥ
kāryaṃ cātra samāyattam ity evaṃ na dadāha saḥ
31
yam eva divasaṃ hy eṣa grahītuṃ bhāskaraṃ plutaḥ
tam eva divasaṃ rāhur jighṛkṣati divākaram
32
anena ca parāmṛṣṭo rāma sūryarathopati
apakrāntas tatas trasto rāhuś candrārkamardanaḥ
33
sa indrabhavanaṃ gatvā saroṣaḥ siṃhikāsutaḥ
abravīd bhrukuṭīṃ kṛtvā devaṃ devagaṇair vṛtam
34
bubhukṣāpanayaṃ dattvā candrārkau mama vāsava
kim idaṃ tat tvayā dattam anyasya balavṛtrahan
35
adyāhaṃ parvakāle tu jighṛkṣuḥ sūryam āgataḥ
athānyo rāhur āsādya jagrāha sahasā ravim
36
sa rāhor vacanaṃ śrutvā vāsavaḥ saṃbhramānvitaḥ
utpapātāsanaṃ hitvā udvahan kāñcanasrajam
37
tataḥ kailāsakūṭābhaṃ caturdantaṃ madasravam
śṛṅgārakāriṇaṃ prāṃṣuṃ svarṇaghaṇṭāṭṭahāsinam
38
indraḥ karīndram āruhya rāhuṃ kṛtvā puraḥsaram
prāyād yatrābhavat sūryaḥ sahānena hanūmatā
39
athātirabhasenāgād rāhur utsṛjya vāsavam
anena ca sa vai dṛṣṭa ādhāvañ śailakūṭavat
40
tataḥ sūryaṃ samutsṛjya rāhum evam avekṣya ca
utpapāta punar vyoma grahītuṃ siṃhikā sutam
41
utsṛjyārkam imaṃ rāma ādhāvantaṃ plavaṃgamam
dṛṣṭvā rāhuḥ parāvṛtya mukhaśeṣaḥ parāṅmukhaḥ
42
indram āśaṃsamānas tu trātāraṃ siṃhikāsutaḥ
indra indreti saṃtrāsān muhur muhur abhāṣata
43
rāhor vikrośamānasya prāg evālakṣitaḥ svaraḥ
śrutvendrovāca māṃ bhaiṣīr ayam enaṃ nihanmy aham
44
airāvataṃ tato dṛṣṭvā mahat tad idam ity api
phalaṃ taṃ hastirājānam abhidudrāva mārutiḥ
45
tadāsya dhāvato rūpam airāvatajighṛkṣayā
muhūrtam abhavad ghoram indrāgnyor iva bhāsvaram
46
evam ādhāvamānaṃ tu nātikruddhaḥ śacīpatiḥ
hastāntenātimuktena kuliśenābhyatāḍayat
47
tato girau papātaiṣa indravajrābhitāḍitaḥ
patamānasya caitasya vāmo hanur abhajyata
48
tasmiṃs tu patite bāle vajratāḍanavihvale
cukrodhendrāya pavanaḥ prajānām aśivāya ca
49
viṇmūtrāśayam āvṛtya prajāsv antargataḥ prabhuḥ
rurodha sarvabhūtāni yathā varṣāṇi vāsavaḥ
50
vāyuprakopād bhūtāni nirucchvāsāni sarvataḥ
saṃdhibhir bhajyamānāni kāṣṭhabhūtāni jajñire
51
niḥsvadhaṃ nirvaṣaṭkāraṃ niṣkriyaṃ dharmavarjitam
vāyuprakopāt trailokyaṃ nirayastham ivābabhau
52
tataḥ prajāḥ sagandharvāḥ sadevāsuramānuṣāḥ
prajāpatiṃ samādhāvann asukhārtāḥ sukhaiṣiṇaḥ
53
ūcuḥ prāñjalayo devā darodaranibhodarāḥ
tvayā sma bhagavan sṛṣṭāḥ prajānātha caturvidhāḥ
54
tvayā datto 'yam asmākam āyuṣaḥ pavanaḥ patiḥ
so 'smān prāṇeśvaro bhūtvā kasmād eṣo 'dya sattama
55
rurodha duḥkhaṃ janayann antaḥpura iva striyaḥ
tasmāt tvāṃ śaraṇaṃ prāptā vāyunopahatā vibho
56
vāyusaṃrodhajaṃ duḥkham idaṃ no nuda śatruhan
57
etat prajānāṃ śrutvā tu prajānāthaḥ prajāpatiḥ
kāraṇād iti tān uktvā prajāḥ punar abhāṣata
58
yasmin vaḥ kāraṇe vāyuś cukrodha ca rurodha ca
prajāḥ śṛṇudhvaṃ tat sarvaṃ śrotavyaṃ cātmanaḥ kṣamam
59
putras tasyāmareśena indreṇādya nipātitaḥ
rāhor vacanam ājñāya rājñā vaḥ kopito 'nilaḥ
60
aśarīraḥ śarīreṣu vāyuś carati pālayan
śarīraṃ hi vinā vāyuṃ samatāṃ yāti reṇubhiḥ
61
vāyuḥ prāṇāḥ sukhaṃ vāyur vāyuḥ sarvam idaṃ jagat
vāyunā saṃparityaktaṃ na sukhaṃ vindate jagat
62
adyaiva ca parityaktaṃ vāyunā jagad āyuṣā
adyaiveme nirucchvāsāḥ kāṣṭhakuḍyopamāḥ sthitāḥ
63
tad yāmas tatra yatrāste māruto rukprado hi vaḥ
mā vināśaṃ gamiṣyāma aprasādyāditeḥ sutam
64
tataḥ prajābhiḥ sahitaḥ prajāpatiḥ; sadevagandharvabhujaṃgaguhyakaḥ
jagāma tatrāsyati yatra mārutaḥ; sutaṃ surendrābhihataṃ pragṛhya saḥ
65
tato 'rkavaiśvānarakāñcanaprabhaṃ; sutaṃ tadotsaṅgagataṃ sadā gateḥ
caturmukho vīkṣya kṛpām athākarot; sadevasiddharṣibhujaṃgarākṣasaḥ
Next: Chapter 36